Screening op infectieziekten bij stamceltransplantatie donoren en ontvangers

Versie:

1

Publicatiedatum:

09-09-2024

Auteur(s):

Rosalie Zimmermann (microbiologie), Erfan Nur, Dave de Leeuw, Man Wai Tang

Criteria voor donorscreening

Infectieziekte met chronisch beloop en/of risico op ernstig beloop bij immuunsuppressie
Vaak asymptomatische infectie/dragerschap
Bloedoverdraagbare ziekte of transmissie via bloedproducten beschreven
Uitslag heeft consequentie (bijv. aanvullend onderzoek, behandeling, contra-indicatie voor stamceldonatie)

Criteria voor ontvangerscreening

Infectieziekte met chronisch beloop en/of risico op ernstig beloop bij immuunsuppressie
Uitslag heeft consequenties (bijv. aanvullend onderzoek, behandeling, monitoring)

Tabel 1: Standaard donorscreening

Bepaling	Doel	Overwegingen	Consequentie
CMV IgG	CMV serostatus	Transmissie door bloedproducten beschreven. Vaak ernstig beloop en reactivaties bij immuunsuppressie.	Donor matching, monitoring van ontvanger
EBV IgG/EBNA	EBV serostatus	Transmissie door bloedproducten beschreven. Risico op lymfoom bij immuunsuppressie	Donor matching, monitoring van ontvanger
HBsAg Anti-HBc	Screening op actieve HBV infectie	Bloedoverdraagbare ziekte, vaak asymptomatische dragerschap. Hoog risico op chronisch beloop	Indien positief aanvullend onderzoek en exclusie bij actieve HBV infectie
Anti-HCV Ig totaal	Screening op HCV infectie	Bloedoverdraagbare ziekte, vaak asymptomatische dragerschap. Hoog risico op chronisch beloop	Indien positief aanvullend onderzoek (PCR) en exclusie bij actieve HCV infectie
HIV combotest (p24 antigen en HIV antistoffen)	Screening op HIV infectie	Bloedoverdraagbare ziekte, vaak asymptomatische dragerschap. Chronisch beloop, aanvullende immuunsuppressie	Indien positief confirmatietests (PCR/blot) en exclusie bij bevestigde HIV infectie
HTLV-1/2 Ig totaal	Screening op HTLV-1/2 infectie	Bloedoverdraagbare ziekte. Chronisch beloop, hoge morbiditeit, zeer beperkte behandelopties	Indien positief exclusie en verwijzing infectioloog
Parvovirus IgG	Parvovirus B19 serostatus	Transmissie door bloedproducten beschreven.	Matching, indien negatief parvovirus PCR en exclusie bij viremie >1000 copies/ml
TP	Screening op lues	Transmissie door bloedtransfusies beschreven. Onbehandeld chronisch en potentieel ernstig beloop	Indien positief aanvullend onderzoek (RPR), exclusie bij actieve lues
Toxoplasma serologie (IgG aanvragen)	Toxoplasmose serostatus	Transmissie door bloedproducten beschreven. Chronisch, potentieel ernstig beloop	Profylaxe en alertheid op reactivatie/primo infectie bij ontvanger

Tabel 2: Donorscreening op indicatie

Indicatie	Bepaling	Doel en overwegingen	Consequenties
Reis naar landen buiten West-Europa, Verenigde Staten, Canada en Australië binnen de afgelopen 5 jaar én consumptie van rauwe melkproducten of intensief contact met landbouwhuisdieren aldaar	Brucella serologie	Screening op subklinische brucellose. Transmissie door bloedproducten beschreven. Risico op chronisch beloop en reactivatie	Indien positief exclusie en verwijzing naar internist-infectioloog
Donor werkzaam als dierenarts en/of in de veeteelt op bedrijven waar dieren geaborteerd worden of direct contact met schapen of geiten in de lammerperiode	Coxiella burnetii serologie	Screening op Q-koorts. Transmissie door bloedproducten beschreven. Risico op chronisch beloop en reactivatie bij immuunsuppressie	Indien positief exclusie en verwijzing naar internist-infectioloog
Volgende HCV risicogroepen: · Mannen die seks hebben met mannen én PrEP nemen · Recente tatoeage onder onhygiënische omstandigheden in HCV-endemisch land	HCV PCR (naast anti-HCV Ig totaal)	Bloedoverdraagbare ziekte. Risico op vroege HCV infectie waarbij serologie nog negatief is. Zie ook Hepatitis C \| LCI richtlijnen (rivm.nl)	Exclusie bij actieve HCV infectie
Reis naar tropen/subtropen <28 dagen geleden	—	Risico op (asymptomatische) dengue of Zika infectie. Transmissie door bloedproducten beschreven	Exclusie tijdens incubatieperiode. Indien niet mogelijk, overleg met arts-viroloog
Reis naar malaria risico gebied en/of afkomstig uit malaria risico gebied. In overleg met internist-tropenarts of arts-parasitoloog	Plasmodium PCR (Alethia Malaria LAMP), indien mogelijk op dag van afname stamcellen	Risico op malaria. Transmissie door bloedproducten beschreven. Risico op ernstig beloop. Uitsluiten (asymptomatische) parasitemie (cave: hypnozoiet stadium P. vivax/P. ovale niet uit te sluiten maar dan geen transmissie te verwachten)	Exclusie en behandeling indien positief
Donor óf moeder van donor afkomstig uit én/of langdurig verblijf in Zuid- of Centraal Amerika. In overleg met internist-tropenarts of arts-parasitoloog	Trypanosoma cruzi serologie	Screening op ziekte van Chagas. Transmissie door bloedproducten beschreven. Chronisch beloop, hoge morbiditeit. Beperkte behandelopties	Indien positief exclusie en verwijzing naar internist-infectioloog
Reis naar West Nile risico gebied(en) <28 dagen geleden (alle endemische landen buiten Europa; in Europa tijdens muggenseizoen, zie Weekly updates: 2023 West Nile virus transmission season (europa.eu) Bij uitbraak in Nederland overleg met arts-viroloog	—	Risico op (asymptomatische) WNV infectie. Transmissie door bloedproducten beschreven	Exclusie tijdens incubatieperiode. Indien niet mogelijk, overleg met arts-viroloog

Niet screenen bij donoren – overwegingen

EBV IgM en CMV IgM tenzij aanwijzingen voor acute infectie (anamnestisch en/of bloedbeeld)
HEV PCR (conform HOVON)
HIV PCR (risico op vroege infectie met nog negatieve combotest extreem laag)
HSV IgG en VZV IgG (geen transmissie van HSV en VZV door bloedproducten)
Leishmania serologie (transmissie via bloedproducten theoretisch mogelijk maar niet tot zeer zelden beschreven, potentiële donoren met pancytopenie komen niet in aanmerking voor donatie)

Tabel 3: Standaard ontvangerscreening

Bepaling	Doel		Overwegingen	Consequentie
CMV IgG	CMV serostatus		CMV match patiënt/donor, risico op reactivatie bij immuunsuppressie	Donor matching, monitoring
EBV IgG/EBNA	EBV serostatus		Risico op EBV primo infectie of PTLD	Donor matching, monitoring
HBsAg Anti-HBc Anti-HBs	HBV serostatus		Risico op ernstig en/of chronisch beloop en reactivatie bij immuunsuppressie	Behandeling or monitoring
Anti-HCV Ig totaal	Screening op HCV infectie		Risico op ernstig en/of chronisch beloop bij immuunsuppressie	Aanvullende test (HCV PCR), bij actieve HCV behandeling
HIV combotest (p24 antigen en HIV antistoffen)	Screening op HIV infectie		Chronisch beloop, aanvullende immuunsuppressie	Confirmatietesten, behandeling
HSV IgG	HSV serostatus		Risico op HSV reactivatie of primo infectie met ernstig(er) beloop	Profylaxe, inschatting risico op primo infectie of reactivatie
HTLV-1/2 Ig totaal	Screening op HTLV-1/2 infectie		Chronisch beloop	Monitoring (klinisch)
Mazelen IgG	Mazelen serostatus		Risico op mazelen primo infectie	Indien negatief exposure vermijden, indien positief herhaling na stamceltransplantatie voor evt. revaccinatie
Parvovirus IgG	Parvovirus B19 serostatus		Risico op parvovirus primo infectie	Inschatting risico op reactivatie of primo infectie en behandelindicatie
TP	Screening op lues		Onbehandeld chronisch beloop	Behandeling
Toxoplasma serologie (IgG aanvragen)	Toxoplasmose serostatus		Risico op reactivatie bij immuunsuppressie	Profylaxe en alertheid op reactivatie of primo infectie
VZV IgG	Varicella zoster serostatus		Risico op VZV reactivatie of primo infectie met potentieel ernstig beloop	Profylaxe, inschatting risico op reactivatie of primo infectie

Tabel 4: Ontvangerscreening op indicatie

Indicatie	Bepaling	Doel en overwegingen	Consequenties
Reis naar landen buiten West-Europa, Verenigde Staten, Canada en Australië binnen de afgelopen 5 jaar, én consumptie van rauwe melkproducten of intensief contact met landbouwhuisdieren aldaar	Brucella serologie	Screening op subklinische brucellose. Risico op chronisch beloop en reactivatie	Indien positief exclusie en verwijzing naar internist-infectioloog
Ontvanger werkzaam als dierenarts en/of in de veeteelt op bedrijven waar dieren geaborteerd worden of direct contact met schapen of geiten in de lammerperiode	Coxiella burnetii serologie	Screening op Q-koorts. Risico op chronisch beloop	Aanvullend onderzoek, behandeling
Zie Tuberculose screening voor start immuunsuppressieve therapie – volwassenen – Amsterdam UMC (versie 1) (iprova.nl), bijlage 2	IGRA	Screening op latente TB infectie	Aanvullend onderzoek, behandeling
Ontvanger met pancytopenie én langdurig verblijf in gebied endemisch voor viscerale leishmaniasis. In overleg met internist-tropenarts of arts-parasitoloog	Leishmania serologie	Screening op viscerale leishmaniasis. Chronisch beloop bij immuunsuppressie	Aanvullend onderzoek, behandeling
Ontvanger afkomstig uit en/of verblijf in tropisch of subtropisch gebied	Strongyloides serologie	Screening op strongyloidiasis. Risico op hyperinfectie en gedissemineerde infectie bij immuunsuppressie	Evt. aanvullend onderzoek, behandeling
Ontvanger óf moeder van ontvanger afkomstig uit én/of langdurig verblijf in Zuid- of Centraal Amerika. In overleg met internist-tropenarts of arts-parasitoloog	Trypanosoma cruzi serologie	Screening op ziekte van Chagas. Chronisch beloop	Aanvullend onderzoek, behandeling

Niet screenen bij ontvangers – overwegingen

EBV, CMV, HSV, VZV en mazelen IgM tenzij aanwijzingen voor acute infectie
HCV PCR (risico op vroege infectie extreem laag)
HIV PCR (risico op vroege infectie met nog negatieve HIV combotest extreem laag)

Bronnen