Erytrocytenconcentraat

 

• Per donorunit gemiddeld 260 ml bloed met Ht van ± 58%.
  Hiervan is circa 100 ml SAGM (bewaarvloeistof).
  Dit standaardproduct voor erytrocytentransfusie bevat minimaal 40 g totaal hemoglobine, minder dan 5×10⁶ leukocyten per eenheid en in 90% van de gevallen minder dan 1×10⁶ leukocyten per eenheid en zeer weinig trombocyten.

• Het product bevat 90 – 110 mL SAGM (bewaarvloeistof) en weinig (10 – 20 mL) plasma en dus nauwelijks stollingsfactoren en citraat. Het volume is afhankelijk van de hoeveelheid erytrocyten en ligt meestal tussen 270 en 290 mL met een hematocriet van 0,50 – 0,65 L/L.
• Het product bevat vrijwel geen vrije calciumionen. Het kaliumgehalte is fysiologisch, het natriumgehalte is verhoogd tot ongeveer 168 mmol/L, het glucosegehalte is direct na de bereiding eveneens verhoogd tot ongeveer 30 mmol/L.
• Bij langer bewaren doen zich geleidelijk veranderingen voor, zoals een daling van de pH, een toename van het kaliumgehalte van de bewaarvloeistof en een daling van het glucosegehalte. Het 2,3 Di Phospho Glyceraat (2,3-DPG) in de erytrocyten is na ongeveer 10 dagen bewaren vrijwel nul. Dit herstelt zich echter binnen 24 uur na transfusie tot circa 60% van de normaalwaarde.

 

Voor verdere productinformatie betreffende erytrocytenproducten zie Bloedwijzer Sanquin

Bewaarcondities en houdbaarheid van erytrocyten op het laboratorium

• Erytrocytenconcentraten bewaren in geregistreerde bloedkoelkast tussen de 2ºC en 6ºC
  • De temperatuur tijdens opslag en transport mag < 1ºC.
  • Niet langer dan een uur buiten de koelkast (temperatuur > 10°C).
• Erytrocyten zijn, tenzij anders staat aangegeven, maximaal 35 dagen houdbaar.
• Indien geen gebruik geregistreerde koelkast binnen 6 uur na uitgifte transfunderen
• Het product na openen c.q. aanprikken niet meer terugnemen in de voorraad cq. uitgeven aan een andere patiënt.
• Indien temperatuur > 10°C product binnen 6 uur transfunderen aan de patiënt waarvoor het product aangevraagd is. Product niet terugnemen in de voorraad.
• Indien temperatuur > 25°C product niet terugnemen in de voorraad.
• Behandeling van de erytrocytenconcentraten door Sanquin Bloedvoorziening kunnen de houdbaarheid beïnvloeden. (zie ook productspecificaties)

Trombocytenconcentraat

Trombocyten, samengevoegd

• Het product wordt bereid door vijf buffycoats van identieke ABO en Rh(D) compatibele bloedgroep samen te voegen met plasma of met een mengsel van plasma en trombocytenbewaarvloeistof (Platelet Additive Solution type III; PAS-III). Vervolgens worden de cellen door centrifugeren zodanig gesedimenteerd, dat de bovenstaande suspensie met trombocyten kan worden afgescheiden en gefiltreerd.
• De dosis voor een volwassene bedraagt als regel 5 donoreenheden, ofwel trombocytenconcentraat bereid uit 5 buffycoats.
• Het volume van het product bedraagt circa 350 mL, het aantal trombocyten bedraagt minimaal 235 x 10⁹, het restant aantal leukocyten is minder dan 5×10⁶ leukocyten per eenheid en in 90% van de gevallen minder dan 1×10⁶ leukocyten per eenheid.
• Voor kinderen kan dit product desgewenst in tweeën worden gesplitst.

 

Trombocyten, aferese, in plasma

• Met behulp van een aferesemachine wordt bij een donor trombocytaferese verricht, waarbij de trombocyten worden gesuspendeerd in het plasma van de donor (eventueel worden de verkregen trombocyten gesuspendeerd in een mengsel van plasma en trombocytenbewaarvloeistof). De leukocyten worden of met de machinetoepassing uit het product verwijderd of zonodig alsnog verwijderd door het product over een leukocytenverwijderingsfilter te voeren.
• Het volume van het product bedraagt 150–400 mL. Het product bevat minimaal 235 x 10⁹ Het restant aantal leukocyten is minder dan 5×106 leukocyten per eenheid en in 90% van de gevallen minder dan 1×10⁶ leukocyten per eenheid. Het volume bewaarmedium is aangepast om een pH37 °C tussen 6,3 en 7,5 te handhaven en de aanwezigheid van het ‘swirling effect’, als maat voor de morfologie, te waarborgen.
• Aferesetrombocyten (single donor trombocyten) zijn afkomstig van één donor. Vaak is de donor op indicatie geselecteerd op identieke of compatibele HLA- en/of HPA-typering passend voor een patiënt met HLA- en/of HPA-antistoffen, die refractair is voor transfusies met random trombocyten (“TROMBOCYTEN, samengevoegd”)

 

Voor verdere productinformatie betreffende trombocytenproducten zie Bloedwijzer Sanquin

Bewaarcondities en houdbaarheid van trombocytenconcentraat op het laboratorium

• Trombocytenconcentraat bewaren bij 20- 24°C in een trombocytenincubator (onder continue temperatuursbewaking) op een schud/meng apparaat.
• Trombocytenconcentraten mogen niet onder de 18°C komen; trombocytenconcentraten niet in de koelkast bewaren.
• trombocytenproducten in plasma en PAS III zijn tot maximaal zeven dagen na afname houdbaar.
• Het product na openen c.q. aanprikken niet meer terugnemen in de voorraad c.q. uitgeven aan een andere patiënt.

Plasma

 

Bij klinische toepassing als niet-autoloog transfusieproduct moet voor plasma een methode van ‘virusbeveiliging’ worden toegepast. Hiervoor zijn twee methodes in gebruik:

• De quarantainemethode, waarbij het plasma in quarantaine wordt gehouden, totdat de donor na 6 maanden of meer in een nieuw afgenomen bloedmonster opnieuw negatief is bevonden in het vigerende laboratoriumonderzoek op infecties. Het bloedproduct dat aan deze criteria voldoet heet “Plasma, aferese, vers bevroren, 6 maanden, 2x getest”.
• Een solvens detergens (SD) behandeling. Het plasma wordt 1x getest in het vigerende laboratoriumonderzoek op infecties. Dan wordt het gepoold en met behulp van een organisch oplosmiddel (solvens), een zeep (detergens) en filtratietechnieken van zoveel mogelijk virussen en celresten ontdaan. In het productieproces is ook een stap met een prionfilter opgenomen.
  Het SD-plasma dat in Nederland op de markt is, heet Omniplasma.

• Medio 2014 wordt van Quarantaine plasma overgeschakeld op Omniplasma, hierbij gelden dezelfde indicaties voor uitgifte. Na deze periode blijft quarantaineplasma alleen beschikbaar voor specifieke toepassingen zoals pediatrische toediening, wisseltransfusies voor neonaten en lgA-deficiënte patiënten.

Omniplasma

 

• Bij de productie van Omniplasma’s wordt gebruik gemaakt van “PLASMA, aferese, vers bevroren” van nederlandse donoren, welke vervolgens ontdooid, gepoold en SD behandeld worden. Waardoor de karakteristieken van het product vrijwel hetzelfde zijn als “PLASMA, aferese, vers bevroren, 6 maanden, 2x getest”
• In tegenstelling tot het quarantaineplasma is Omniplasma een gepoold product en heeft het industriële bewerkingsstappen ondergaan. Daardoor wordt het als een geneesmiddel aangemerkt. Hierdoor ligt de verantwoordelijkheid voor het gebruik van dit product bij de ziekenhuisapotheker. De Omniplasma’s worden door de bloedtransfusiedienst besteld, opgeslagen en uitgegeven aan de aanvragende afdelingen.
• Voor deze bestelling, opslag en uitgifte van omniplasma door de bloedtransfusiedienst is een overeenkomst tussen ziekenhuisapotheker en de bloedtransfusie opgesteld.

 

Bij het aanvragen van een grotere hoeveelheid plasma dient rekening gehouden te worden met het kleinere volume van de omniplasma ten opzichte van een quarantaine plasma (QP ca. 300 mL,/ Omniplasma 200mL).

 

Voor verdere productinformatie betreffende Omniplasma zie: Sanquin bloedvoorziening plasmaproducten

Plasma, aferese, vers bevroren, 6 maanden, 2x getest

• Indicatie in overleg met de hematoloog.
• “PLASMA, aferese, vers bevroren, 6 maanden, 2x getest” bevat normale gehaltes van stabiele stollingsfactoren, proteaseremmers, immunoglobulinen en albumine. Het gehalte aan factor VIII en andere labiele stollingsfactoren bedraagt ten minste 0,70 IE/mL. Het volume is circa 310 mL. Het eiwitgehalte en het kaliumgehalte zijn fysiologisch, het natriumgehalte is verhoogd tot ongeveer 168 mmol/L en het glucosegehalte is bij gebruik van natriumcitraat fysiologisch. De citraatconcentratie ligt tussen 12 en 19 mmol/L. Als gevolg van het gebruik van citraat-anticoagulans bevat het product vrijwel geen vrije calciumionen.
• Het product bevat minder dan 5×106 leukocyten per eenheid en in 90% van de gevallen minder dan 1×10⁶ leukocyten per eenheid, en vrijwel geen trombocyten. Het product bevat minder dan 3 x 10⁸ erytrocyten per liter, waardoor de kans op Rh(D)-immunisatie door het product verwaarloosbaar wordt geacht.
• Sinds 1 juli 2007 wordt ter preventie van TRALI uitsluitend plasma van mannelijke donors, die zelf nimmer een transfusie hebben ontvangen, gebruikt voor de bereiding van dit product.

 

Voor verdere productinformatie betreffende “PLASMA, aferese, vers bevroren, 6 maanden, 2x getest” zie Bloedwijzer Sanquin

Bewaarcondities en houdbaarheid van plasma op het laboratorium

• Houdbaarheid bevroren bij een temperatuur van -25°C of lager.:
  • Vier jaar voor omniplasma
  • Twee jaar voor quarantaine plasma
• Houdbaarheid na ontdooien:
  • Bij kamertemperatuur 2 uur (of 4 uur voor plasmaferese)
  • Bij 2-6º C maximaal 24 uur, alleen te gebruiken bij uitgifte voor Massaal bloedverlies of plasmaferese
• Eenmaal ontdooid plasma niet opnieuw invriezen.

Bijzonderheden/ bewerkingen bloedproducten

Bestraalde bloedcelproducten

• Bestralen van bloedproducten met 25 – 50 Gy is geïndiceerd wanneer transfusie geassocieerde Graft Versus Host ziekte (TA-GVHD) dient te worden voorkomen. Door middel van gammabestraling worden de cellen in het bloed die tot deling in staat zijn (monocyten, lymfocyten) dermate beschadigd, dat deze zich niet meer kunnen vermenigvuldigen. De Mixed Lymphocyte Culture (MLC) respons verdwijnt dan ook. Hierdoor wordt voorkómen dat zich bij patiënten die ernstig immuun gecompromitteerd zijn, een zogenaamde Graft-versus-Host ziekte voordoet door de aanwezigheid van immuun-competente lymfocyten in het donorbloed.

Erytrocytenproducten, bestraald

• Erytrocytenproducten kunnen worden bestraald met ten minste 25 Gy. Door de bestraling wordt de erytrocytenmembraan beschadigd en treedt bij bewaren versneld kalium en hemoglobine uit. Hoe ouder de cellen op het moment van de bestraling, des te erger de beschadiging. Dit zal de bewaartijd van de erytrocyten als volgt bekorten:

Product	Leeftijd op moment van bestralen*	Toepassing	Houdbaarheid na bestralen
Erytrocyten, In NaCl 0,9%	Tot en met 72 uur (3 dagen)	Intra-uteriene transfusies	Maximaal 6 uur
Erytrocyten	Tot en met 120 uur (5 dagen)	Voor neonaten	Maximaal 24 uur
Erytrocyten	Tot en met 336 uur (14 dagen)	Voor volwassenen	Maximaal 14 dagen

De overige karakteristieken en bewaarcondities worden niet beïnvloed door de bestraling.

Trombocytenproducten bestraald

• Karakteristieken kunnen worden bestraald met ten minste 25 Gy. De bewaarcondities worden niet beïnvloed door de bestraling.

 

Voor verdere productinformatie betreffende bestraalde bloedcelproducten zie Bloedwijzer Sanquin

Gewassen erytrocytenconcentraat

• Uit erytrocyten in SAGM kunnen door middel van wassen met SAGM de plasmaeiwitten grotendeels worden verwijderd ,waarna de erytrocyten worden geresuspendeerd in circa 100 mL SAGM. Het totaal hemoglobine bedraagt minimaal 40 g Hb, de hematocriet is 0,50 – 0,65 L/L. De eenheid bevat door het wassen minder dan 0,5 g plasmaeiwit en dus zeer weinig IgA, allergenen en complement. Indien geresuspendeerd in SAGM met behulp van een gesloten systeem, zijn gewassen erytrocyten 5 dagen te bewaren.

 

Voor verdere productinformatie betreffende gewassen erytrocytenconcentraten zie Bloedwijzer Sanquin

HLA-/HPA- getypeerde trombocytenconcentraat

• Aferesetrombocyten (single donor trombocyten) zijn afkomstig van één donor. Vaak is de donor op indicatie geselecteerd op identieke of compatibele HLA- en/of HPA-typering passend voor een patiënt met HLA- en/of HPA-antistoffen, die refractair is voor transfusies met random trombocyten (“TROMBOCYTEN, samengevoegd”)

 

Voor verdere productinformatie betreffende HLA-/HPA- getypeerde trombocytenconcentraten zie Bloedwijzer Sanquin

Parvo virus B19 veilige celconcentraten en plasma

• Bij Sanquin Bloedbank kunnen erytrocyten- en trombocytenproducten en vers bevroren plasmaproducten van “B-19 veilige” donors worden besteld.
  Dit zijn donors bij wie in twee afzonderlijke bloedmonsters die minimaal 6 maanden uit elkaar liggen IgG-antistoffen tegen Parvovirus B19 zijn aangetoond. De kans op overdracht van Parvovirus B19 door bloedproducten van een donor met deze antistoffen is dan ook extreem klein.

 

Voor verdere productinformatie betreffende erytrocytenproducten zie Bloedwijzer Sanquin

Autologe bloedproducten

• Autologe bloedtransfusie is een transfusie van bloedproducten die van de patiënt zelf afkomstig zijn. Deze bloedproducten zijn verkregen van bloed, bereid uit donaties voorafgaande aan de operatie. De donaties worden afgenomen door Sanquin Bloedvoorziening. Bij afname van de autologe bloedtransfusie wordt de patiënt conform de standaardprocedures voor afname voor bloeddonaties getest. Voor de plasma wordt niet dezelfde quarantaineprocedure aangehouden als bij de standaard afname.
  Bij aanvraag voor autologe bloedproducten worden in de weken voor een operatie 2- 4 eenheden bloed afgenomen, de erytrocytenconcentraten zijn 5 weken houdbaar, de plasma’s na invriezen 2 jaar.

 

Zie ook Sanquin patiënten folder Bloed geven voor jezelf

Granulocyten concentraten

• Granulocytenconcentraten worden verkregen door leucaferese; Sanquin Bloedvoorziening voert de leucaferese uit, volgens de daar geldende voorschriften.

Granulocytenconcentraten vallen niet onder standaard te bestellen bloedproducten

Ontdooide bloedproducten

• Voor zeer specifieke compatibiliteitsproblemen, als regel veroorzaakt door irregulaire erytrocytenantistoffen of combinaties daarvan, worden erytrocyten in bevroren toestand op een centrale plaats bewaard.
  De erytrocyten zijn geselecteerd op bloedgroepentypering, leukocyten verwijderd, en na toevoeging van glycerol bij –80 °C bewaard. Na ontdooien worden zij een aantal malen gewassen met fysiologische zoutoplossing waaraan glucose is toegevoegd. Ten slotte worden zij geresuspendeerd in SAGM.
  Op voorwaarde dat het product in een gesloten systeem is bereid en er na het ontdooien en wassen SAGM (bewaarvloeistof) is toegevoegd, is de bewaarduur 48 uur bij +2 tot +6 °C. Het ontdooiproces vergt tijd.

• Ontdooide erytrocytenconcentraten worden enkel gebruikt voor transfusie aan een patiënt die klinisch relevante, zeldzaam voorkomende irregulaire antistoffen heeft (gehad) tegen een zeer frequent voorkomende bloedgroep (public antigen) of tegen een combinatie van bloedgroepen, waardoor er geen geschikte erytrocyten in de reguliere voorraden van Sanquin Bloedvoorziening te vinden zijn.

 

Voor verdere productinformatie betreffende erytrocytenproducten zie Bloedwijzer Sanquin